Wyścig czystych rzek
Węgierska inicjatywa Plastic Cup (PET Kupa) w znacznym stopniu przyczyniła się do zwiększenia świadomości na temat zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi rzeki Tisza. Plastic Cup to pozarządowa inicjatywa non-profit uruchomiona w 2013 roku, aby oczyścić rzekę Tiszę i jej tereny zalewowe z odpadów z tworzyw sztucznych roznoszonych tam w czasie powodzi. Pomysłodawcą jest organizacja pozarządowa, Filmjungle Society specjalizująca się w tworzeniu filmów przyrodniczych i dokumentalnych.
Ta wyjątkowa inicjatywa wykorzystuje same odpady do walki z zanieczyszczeniami. The Plastic Cup, co znaczy zarówno kubek plastikowy jak i Puchar Plastiku, był najpierw wyścigiem (nazwanym tak na cześć prestiżowego Pucharu Ameryki), w którym zespoły konkurowały w zbiórce odpadów, spływając w dół rzeki na łodziach, które uczestnicy sami budowali z odpadów. Sekret sukcesu tej inicjatywy tkwi w tym, że pozwala ona zmienić trudne i potencjalnie niebezpieczne zadanie w zabawną i inspirującą aktywność zespołową.
Po ośmiu latach, w ramach tego projektu każdego roku na rzekach Tisza i Bodeg odbywa się kilka wyścigów, a także mają miejsce krótsze zajęcia z budowania zespołu. Sposób powiadamiania o tych wydarzeniach był kluczowy i pozwolił dotrzeć do większej liczby osób, informując je o oddziaływaniu na środowisko. Jednocześnie każde wydarzenie i kolejny etap były filmowane i promowane w mediach społecznościowych.
Z biegiem lat akcja Plastic Cup rozwinęła się ze „sprzątania świata” w partnerstwo z decydentami na szczeblu krajowym, w które angażują się sponsorujące je firmy i społeczności lokalne. Pracownicy z firm zajmujących się gospodarką odpadami i wodą dołączyli do zespołu blisko 2000 zaangażowanych wolontariuszy. Ci „piraci łowcy plastików” są gotowi do działania nie tylko w górnym biegu Tiszy, ale także na Jeziorze Tisza przez cały rok, gdziekolwiek i kiedykolwiek zaistnieje taka potrzeba. Wspólnota zrzeszona wokół tej akcji nie tylko usunęła z rzeki około 120 ton odpadów, ale również je posortowała i oddała do recyklingu. Inicjatywa Plastic Cup opracowuje też sposoby ponownego wykorzystania odpadów z rzeki do tworzenia produktów.
Wolontariusze systematycznie tworzą mapy występowania odpadów, dzięki czemu wzrosła wiedza na temat ich lokalizacji i rodzajów składowisk odpadów wzdłuż rzeki Tisza. Śmieci z tych nielegalnych wysypisk w górze rzeki są przenoszone w dół rzeki w czasie powodzi i rozrzucane na równinie zalewowej. Nielegalne składowiska występują głównie na Ukrainie, gdzie brakuje podstawowej infrastruktury zbierania i gospodarowania odpadami.
Plastic Cup zyskał już wymiar międzynarodowy dzięki projektom obejmującym całe dorzecze Dunaju, a także poprzez działania na Ukrainie, mające zatrzymać zanieczyszczenia u źródła. Działania z udziałem odpowiedniej dyrekcji ds. gospodarki wodnej i w ramach partnerstwa lokalnego prowadzone są również nad rzeką Bodeg, dopływem Tiszy.